اگر ماه رمضانی نبود، مؤمنان باید خود آن را اختراع می‌کردند. ما حاجت داریم که در سال دست‌کم یک‌بار خلاف عادت کنیم. از طریق مألوف و معروف و مأنوس قدری کناره بگیریم و قدم در راه نامأنوس بگذاریم. این باعث بیدار شدن ما می‌شود. ماشینی که در یک جادۀ صاف با سرعت یکنواخت می‌رود راننده را به خواب می‌برد. دست‌اندازی لازم است تا ما از خواب بپریم.
هر چه خلاف‌آمدِ عادت بود
قافله سالار سعادت بود [
نظامی]
سروش، ماه رمضان در آینۀ هنر، دقیقه ۰۲:۱۶، برداشت آزاد
+نوشته شده در یکشنبه ۱۳ فروردین ۱۴۰۲ ساعت ۲:۵ ق.ظ توسط اشرفی
حکایتی در انجیل است که شرح بسیاری بر آن نوشته‌اند. عیسی(ع) به منزل کسی رفت. در آن منزل دو خانم حضور داشتند که اسم هر دو مریم بود. یکی از آنان برمی‌خیزد تا از عیسی(ع) پذیرایی کند، دیگری در حضور حضرت می‌نشیند. خانمی که برای پذیرایی برخاسته بود از حضرت خواست تا به خانم دیگر فرمان دهد با او همکاری کند. حضرت فرمود: نه؛ کار ایشان از کار تو بهتر است. گاهی عبادت نشستن در کنار عیسی(ع) از هر عبادتی بهتر است. او در نزد عیسی در بهترین حالتِ عبادت بود چون حقیقتِ عبادت حضور است. حضور نزد خداوند. شما همۀ نردبان‌ها را طی می‌کنید که نزد او برسید خودِ نردبان که مراد نیست. سعدی گفت:
قدح چون دور من گردد به هشیاران مجلس ده/مرا بگذار تا حیران بمانم چشم بر ساقی
سروش، ماه رمضان در آینۀ هنر، دقیقه ۵۵:۳۵، برداشت آزاد
زیارت آيت اللّه قاضىگفتم به تکلّف دو سه روزی بنشیناوست نشسته در نظر من به کجا نظر کنم
+نوشته شده در سه شنبه ۲۴ فروردین ۱۴۰۰ ساعت ۶:۴۸ ق.ظ توسط اشرفی
چند شب‌ها خواب را گشتی اسیر/یک شبی برخیز و دولت را بگیر
چند خوردی چرب و شیرین از طعام/ امتحان کن چند روزی در صیام
من اینجا می‌خواهم رازی را برای شما فاش کنم. این دو بیتی که خواندم به نام مولوی هست اما از آن مولوی نیست. تا دورۀ قاجاریه در مثنوی وجود نداشت. در مرحوم مرحوم وصال شیرازی سه بار مثنوی را نوشت. این ابیات در نسخۀ ایشان پیدا می‌شود که به احتمال قوی خودش اضافه کرده اما چنان خوش نشسته که همه گمان می‌کنند از مولوی است.
سروش، ماه رمضان در آینۀ هنر، دقیقه ۴۸:۰۰، برداشت آزاد
این دهان بستی دهانی باز شد
+نوشته شده در سه شنبه ۲۴ فروردین ۱۴۰۰ ساعت ۵:۴۹ ق.ظ توسط اشرفی
در انجیل است که حضرت عیسی فرمودند: فکر گناه هم نکنید. چون اگر آتش خانه‌ای را نسوزاند، دود می‌زند.
سروش، ماه رمضان در آینۀ هنر، دقیقه ۴۶:۱۷، برداشت آزاد
+نوشته شده در سه شنبه ۲۴ فروردین ۱۴۰۰ ساعت ۵:۳۱ ق.ظ توسط اشرفی
+نوشته شده در سه شنبه ۲۴ فروردین ۱۴۰۰ ساعت ۵:۱۸ ق.ظ توسط اشرفی
عبدالعلی بازرگان در کتاب سیر تحوّل قرآن، نکتۀ نیکویی دارد؛ می‌گوید: زکات در صدر عبادات است. زکات به معنای پاکی و شستن و دل کندن است. گذشتن از چیزی که دوست دارید. لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ؛ یکی از مصادیق زکات همین روزه گرفتن است.
مسلّم کسی را بود روزه داشت/که درمانده‌ای را دهد نان چاشت
وگرنه چه لازم که سعیی بری/ز خود بازگیری و هم خود خوری؟ [
سعدی]
سروش، ماه رمضان در آینۀ هنر، دقیقه ۲۵:۲۰، برداشت آزاد
ده زکات روی خوب ای خوب رو
+نوشته شده در سه شنبه ۲۴ فروردین ۱۴۰۰ ساعت ۲:۱۳ ق.ظ توسط اشرفی
علم‌های اهل دل حمّالشان/ علم‌های اهل تن اَحمالشان
علم اگر بر دل زند یاری شود/علم اگر بر تن زند باری شود [
مولوی]
سروش، ماه رمضان در آینۀ هنر، دقیقه ۲۲:۲۴، برداشت آزاد
مخالفت با ماشینیسممعنای تکلیف
+نوشته شده در سه شنبه ۲۴ فروردین ۱۴۰۰ ساعت ۱:۴۵ ق.ظ توسط اشرفی
+نوشته شده در سه شنبه ۲۴ فروردین ۱۴۰۰ ساعت ۱:۳۸ ق.ظ توسط اشرفی
مرغ بر بالا پران و سایه‌اش/می‌دود بر خاک، پرّان مرغ‌وش
ابلهی صیاد آن سایه شود/می‌دود چندانک بی‌مایه شود [
مولوی]
ره نبرده هیچ در مقصود خویش/سعی ضایع رنج باطل پای ریش [
مولوی]
سروش، ماه رمضان در آینۀ هنر، دقیقه ۱۹:۲۰، برداشت آزاد
تمثیل غار
+نوشته شده در سه شنبه ۲۴ فروردین ۱۴۰۰ ساعت ۱۲:۴۱ ق.ظ توسط اشرفی
بیرون آمدن پیامبر از غار برای من یادآور تمثیل غار است. در فلسفۀ افلاطون تمثیلی وجود دارد به نام تمثیل غار؛ می‌گوید غاری را تصور کنید که آدمیان در آن رو به دیوار و پشت به در نشسته‌اند. سایۀ رهگذران بیرون از غار روی دیوار غار نمایان می‌شود و غارنشینان همواره سایه‌ای از حقیقت را می‌بینند. تا اینکه یکی از آنان بیرون می‌آید و واقعیت را می‌بیند. پیامبران در واقع چنین کسانی بودند. پیامبر از غار حقایق بیرون رفت چشم مبارکش به حقیقت افتاد آنگاه به سوی ما غارنشینان برگشت تا فرمان دهد که برخیزید از غار بیرون آیید و به حقیقت برسید. اما منکران انکار کردند و گفتند ما با همین حرف‌های لغو و لاغ و شوخی دل‌خوشیم.
سروش، ماه رمضان در آینۀ هنر، دقیقه ۱۶:۱۸، برداشت آزاد
شکار سایهطوطی نقل و شکر بودیم ما
+نوشته شده در سه شنبه ۲۴ فروردین ۱۴۰۰ ساعت ۱۲:۵ ق.ظ توسط اشرفی
پیامبر ماه‌ها و سال‌ها در مکه به غار حرا از جبل النور می‌رفت. و در آنجا به شیوۀ خاصّی خداوند را عبادت می‌کرد و روزه می‌گرفت که ما زیاد خبر نداریم. این خلوت کردن‌ها نتیجه داد و ناگهان در ماه رمضان آن‌هم در خواب! ملَک بر ایشان ظاهر شد. فرمود خوابیده بودم که ملَک بر من ظاهر شد. و آیات ابتدایی سورۀ علق را خواند و من از خواب بیدار شدم و از غار بیرون آمدم. از غار بیرون آمدن پیامبر برای من به یادآور تمثیل غار افلاطون است.
سروش، ماه رمضان در آینۀ هنر، دقیقه ۱۳:۴۷، برداشت آزاد
بخوان به نام پرورگارت
+نوشته شده در دوشنبه ۲۳ فروردین ۱۴۰۰ ساعت ۱۱:۴۱ ب.ظ توسط اشرفی
+نوشته شده در دوشنبه ۲۳ فروردین ۱۴۰۰ ساعت ۱۰:۱۵ ب.ظ توسط اشرفی
مرحوم
سیدعلی قاضی طباطبایی، استاد مرحوم علامه طباطبایی بود. نقل است که مرحوم قاضی می‌گفت: در بهشتی که نماز نیست، چه لذّتی ببریم؟
همه جمال تو بینم چو چشم باز کنم/همه شراب تو نوشم چو لب فراز کنم
حرام دارم با مردمان سخن گفتن/و چون حدیث تو آید سخن دراز کنم
هزار گونه بلنگم به هر رهم که برند/رهی که آن به سوی تو است ترک تاز کنم [
مولوی]
سروش، ماه رمضان در آینۀ هنر، دقیقه ۰۹:۴۵، برداشت آزاد
+نوشته شده در دوشنبه ۲۳ فروردین ۱۴۰۰ ساعت ۱۰:۰ ب.ظ توسط اشرفی
در قرآن یک مورد در باب روزه سخن رفته است، خداوند می‌کوشد همین یک مورد را هرچه سهل‌تر کند. بعد از اینکه فرمود روزه بر شما واجب شد، بلافاصله می‌فرماید: اگر کسی مریض بود یا مسافر بود فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ و اگر برای کسی طاقت‌فرسا بود به اندازۀ یک طعامِ مسکین، فدیه بدهید. خدا برای شما آسانی می‌خواهد. البته روزه یک رنج متعارفی دارد؛ یک خلاف عادت است اما نه تا جایی که شخص به مشقّت بیفتد. عبادت باید شادی‌آور باشد.
سروش، ماه رمضان در آینۀ هنر، دقیقه ۰۸:۰۰، برداشت آزاد
لذّت موسیقی و سماعآدم نازک نارنجی انسان نیستيَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ
+نوشته شده در دوشنبه ۲۳ فروردین ۱۴۰۰ ساعت ۹:۴۹ ب.ظ توسط اشرفی
هست حیوانی که نامش
اُشغُر [جوجه‌تیغی] است/او به زخم چوب زفت و
لَمتُر است
تا که چوبش می‌زنی به می‌شود/او به زخم چوب فربه می‌شود
نفس مؤمن اشغری آمد یقین/کو به زخم رنج زفت است و سمین
زین سبب بر انبیا رنج و شکست/از همه خلق جهان افزونتر است [
مولوی]
جوجه‌تیغی چوب می‌خورد چاق می‌شود. نفس آدمی همان حیوان است. وقتی چوب می‌خورد روحش چاق می‌شود. مفاد کلام امیرالمؤمنین است که فرمود از بدنتان بگیرید و خرج روحتان کنید. بنابراین فلسفۀ عبادت و روزه و بلاکشی‌ها، مبارزه با تن‌پروری است.
سروش، ماه رمضان در آینۀ هنر، دقیقه ۰۴:۴۸، برداشت آزاد
دعوت به مهمانی خداباد تند است و چراغم ابتریخذوا من اجسادکماین دهان بستی دهانی باز شد
+نوشته شده در دوشنبه ۲۳ فروردین ۱۴۰۰ ساعت ۹:۰ ب.ظ توسط اشرفی